70 lat Radia Wolna Europa
Drodzy widzowie,
3 maja 2022 roku mija 70 lat od inauguracji jednej z najważniejszych instytucji które przyczyniły się do odzyskania przez Polskę suwerenności w 1989 roku: Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Fundacja „Gospodarstwo Teatralne” i Teatr Nowy Proxima serią wydarzeń pragną przypomnieć historię RWE a przede wszystkim ludzi związanych z rozgłośnią. W skierowanym do kraju dnia 3 maja 1952 roku przemówieniu, Jan Nowak-Jeziorański powiedział: „Będziemy mówili wam prawdę o wypadkach rozgrywających się na świecie, którą sowiecki reżym chce ukryć by zabić w was resztki nadziei… Będziemy mówili głośno to czego społeczeństwo polskie wypowiedzieć nie może, bo ma knebel na ustach… Oby ta nowa radiostacja stała się zapowiedzią ratunku i wybawienia, którego z upragnieniem wyczekuje naród polski. Oby głosy wolnych Polaków, które dziś po raz pierwszy rozlegną się z nowych anten Radia Wolnej Europy mogły kiedyś rozbrzmiewać z anten wolnej Warszawy”.
W 2002 roku, czyli 20 lat temu, Rada Miasta Krakowa przyznała Janowi Nowakowi- Jeziorańskiemu Honorowe Obywatelstwo. Honorowy doktorat przyznał mu Uniwersytet Jagielloński. Od 2007 roku Plac Kolejowy w Krakowie nosi nazwę Plac Jana Nowaka- Jeziorańskiego. Na cmentarzu Rakowickim spoczywa jego żona, Jadwiga Jeziorańska (z domu Wolska), zmarła w 2001 roku. Na tym samym cmentarzu w rodzinnym grobowcu spoczywa Zygmunt Michałowski, następca Nowaka na stanowisku dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w latach 1976 –1982, rodowity krakowianin, który po powrocie do Polski aż do śmierci mieszkał w mieszkaniu swojej matki przy placu Sikorskiego 3. Michałowski kierował zespołem RWE w niezwykle ważnym i krytycznym czasie – strajków w Radomiu i Ursusie w 1976 roku, strajków na Wybrzeżu i powstania Solidarności w 1980 roku, wyboru kardynała Wojtyły i wreszcie stanu wojennego. Za zasługi dla Polski Zygmunt Michałowski odznaczony został Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Członków zespołu RWE lub osób współpracujących z Rozgłośnią pochodzących z Krakowa jest dużo więcej. Wszyscy oni zasługują na naszą pamięć. Mijająca 3 maja 2022 siedemdziesiąta rocznica jest najlepszą okazją by o nich przypomnieć. Liczni obywatele Krakowa, działacze opozycji demokratycznej, dziennikarze, ludzie kultury, także bezimienni bohaterowie tamtych czasów, aktywnie współpracowali z RWE, ryzykując swoją wolność i byt. Dziś pamięć i Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w pokoleniu urodzonym po 1989 roku jest znikoma. Pragnęlibyśmy ten stan rzeczy zmienić.
PROGRAM
03.05 godz. 20:00 – „Ważne dwa słowa” – recital Leszka Wójtowicza – Piwnica pod Baranami, Rynek Główny 27
14.05, godz. 20:00 – Spektakl „Tu Wolna Europa” – Scena Berlin, Skawińska 2
11.06, godz. 20:00 – „Muzeum” – Historia Polski wg. Jacka Kaczmarskiego – Scena Berlin, Skawińska 2
24.06, godz. 19:15 – „Sprawa butów” – prapremiera sztuki Zygmunta Jabłońskiego, Teatr Nowy Proxima, Krakowska 41
24.06, godz. 17:00 – Konferencja „Wartość wolnego słowa” – Kawiarnia Literacka, Krakowska 41
Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny.
